Tez-Koop-Is

Tez-Koop-İş resmi olarak tarihi 1962 yılında Tez-Büro-İş Sendikasının kuruluşu ile başlatır. Bu sendika daha sonra isim değişikliği yaparak 1983’te Tez-Koop-İş adını almıştır. Ancak sendikanın kökleri 1951 yılında kurulmuş olan Ankara Mensucat, Dikim ve Kesim İşçileri Sendikası’na kadar dayanır.

Bu yerel sendika birkaç kez isim değiştirerek 1950’li yıllar boyunca faaliyetini sürdürmüş ve 1962 yılında Tez-Büro-İş Sendikası’na dönüşmüştür. 21 Temmuz 1951 tarihinde Ankara Valiliğine yapılan bildirimle Ankara Mensucat, Dikim ve Kesim İşçileri Sendikası kurulmuş olur. Merkezi, Dışkapı Bendderesi Sokak 53/55 numarada bulunan bu sendikanın kurucularının tümü yine Dışkapı semtinde bulunan bir mensucat [dokuma/tekstil] fabrikasının işçileridir. Tam ünvanı İpekiş Bursa Dokumacılık ve Trikotaj T.A.Ş Ankara Yünlü Mensucat Fabrikası olan bu işletme kısaca İpekiş Fabrikası olarak anılır ve o tarihte Ankara’nın tek dokuma fabrikasıdır. Fabrika 1916’da Ankara’da bir grup yerel tüccar tarafından kurulmuş ancak başarılı olmamış, 1930’da Türkiye İş Bankası tarafından satın alınarak Yün-İş adıyla faaliyete geçirilmiştir.

Ankara Mensucat, Dikim ve Kesim İşçileri Sendikası’nın kurucuları İpekiş Fabrikası işçileri olduğu için başlangıçta sendika “İpekiş Sendikası” olarak anılmıştır. İpekiş’in 1953’te kapanmasının ardından sendikayı Sümerbank satış mağazalarındaki tezgâhtarlar sahiplenmiş ve Türkiye’deki ilk mağaza çalışmaları sendikası olarak yola devam etmiştir. 1955’te de bu duruma uygun olarak adını Ankara Sümerbank İşçileri ve Tezgâhtarları Sendikası olarak değiştirir ve o tarihlerde Türkiye’nin giyim alanındaki en yaygın zincir mağazaları olan Sümerbank mağazalarındaki emekçilerin hakları için mücadele eder.

1961’de kabul edilen yeni anayasa ile sendikacılıkta başlayan dönem işkollarında tek ve güçlü sendikalar kurulması hedefini ortaya koymuştur. İşkollarını düzenleyen yeni bir mevzuat ortaya çıkmış ve Türk-İş bu çerçevede yeniden bir örgütlenme çabasına girişmiştir. Bu bağlamda, sayıları artan ve örgütsüz durumda bulunan büro işçilerinin ve bir süredir sendikalaşma çabası içinde olan mağaza işçilerinin artık aynı işkolunda bulunmalarından hareketle Ankara Sümerbank İşçileri ve Tezgâhtarları Sendikası’nın da hem ortak bir çatıya dönüşmesi hem de ulusal düzeyde bir örgüt halini alması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Böylece tezgâhtarların sendikası 25 Kasım 1962’de yapılan kongreyle adını Türkiye Tezgâhtarlar ve Büro İşçileri Sendikası (Tez-Büro-İş) olarak değiştirerek işkolunun en köklü sendikası olarak yoluna devam etmiş olur…