İhlasiye Medresesi ve Külliyesi

İhlasiye Medresesi’ni Beşinci Şeref Han 1589 tarihinde yaptırmıştır. Medrese sonraki tarihlerde Emir Şemseddin tarafından tamir ettirilmiştir. Medrese oldukça geniş bir alanı kaplamaktadır.Ana planı dikdörtgen olmasına karşılık kuzey cephesinde dışarıya doğru çıkıntı oluşturan büyük bir bölümle adeta T şeklinde bir plana dönüşmüştür. Bütünüyle kesme taştan yapılan medresenin güney cephesi taş işçiliği yönünden diğer cephelerden farklı bir görünümdedir. Güney cephesinin her iki köşesine yerleştirilen köşe kuleleri görünümündeki payandalarla kale görünümünü kazanmıştır. Giriş kapısı medresenin duvarlarından 40 cm daha yüksektir ve böylece anıtsal bir giriş görünümünü kazanmıştır. Kapı yüzeyinde birbiri içerisinde daralan ve kademe kademe yükselen nişler,çevre bordürleri geometrik şekilde taş oymalarla süslenmiştir. Bunların üstleri de kufi yazılı bordürlerle bezenmiştir. Bunların ardından gelen bölümler profillerle, geometrik oymalarla bütün yüzeyi kaplamıştır.Yuvarlak kapı girişinin üzerine de yapım kitabesi yerleştirilmiştir. Medresenin köşe kuleleri ile giriş kapısı arasında kalan duvarlara ikişer pencere açılmıştır. Ayrıca pencereler arasındaki duvarlara da dışa doğru çıkıntı yapan yarım piramidal çatılı kulecikler yerleştirilmiştir. Güney cephesinin böylesine görkemli oluşuna karşılık diğer cepheler daha sadedir. Bununla beraber düz yüzeyler halindeki duvarların ortasına ,doğu ve batı da altlı üstlü ikişer pencere yerleştirilmiştir. Bunlardan alt pencereler dikdörtgen olmasına karşılık üst pencereler içe doğru kavisli nişler halindedir. Medresenin doğu ve batı cephelerinde saçaklar güney cepheden farklı olarak eşit aralıklı kavisli küçük konsollar üzerine oturmuştur. Medresenin iç plan düzeninde simetrik bir düzen görülmektedir. Giriş kapısın arkasında sivri beşik tonozlu küçük bir eyvan orta mekana açılmaktadır. Orta mekanın doğu ve batısı iki bölümlü beşik tonoz örtülü yan mekanlarla çevrilidir. Bu mekanlar birbirlerine ve orta mekana birer kapı ile açılmaktadır. Orta mekan dört kenar ile bağlantılı büyük sivri kemerlerin taşıdığı kesme taştan,pandantifle bir kubbe ile örtülmüştür.Sekizgen kasnak üzerine oturan bu kubbenin her bir kenarında yuvarlak pencereler sıralanmıştır. Kuzeyde orta mekanın büyük kemeri arkasında beşik tonozlu bir eyvan ve ardında da üç kenarı dışa doğru çıkıntılı bir bölüm yer almıştır. İhsaniye Medresesinin üzeri diğer yapılarda olduğu gibi toprak bir damla örtülmüştür. Medresenin bahçesinde Şerefhan oğullarının türbeleri bulunmaktadır. Bu türbeler Veli Şemseddin’e, Ziyaeddin Han’a ve II.Şerefhan’a aittir. Ayrıca Üçbacılar Türbesi de burada bulunmaktadır.

Bitlis’te bulunan medreseler, dönemin eğitim, öğretim ve kültür hizmetlerinin yürütüldüğü önemli kurumlardır. Bu medreseler açık ve kapalı avlulu plan sisteminde yapılmışlardır. Yapı malzemeleri Bitlis’in ünlü kesme taşıdır. İlimiz hudutları içerisinde bulunan medreselerin en önemlisi İhlasiye Medresesi'dir. İl Merkezinde bulunan Medrese, Selçuklular tarafından 1216 tarihinde yaptırılmıştır. Döneminin en önde gelen bilim merkezlerinden ( günümüz üniversiteleri ) biri konumundadır. Kitabesine göre 1589 tarihinde Bitlis hanlarından 5. Şerefhan tarafından onarılmıştır. Mimari görünüş açısından klasik Selçuklu estetiğinin tüm özelliklerini taşıyan şaheser, Arkeoloji Müzesi olarak kullanılmak üzere restore edilmiştir. Halen ihtiyaca binaen Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü hizmet binası olarak kullanılmakta olan yapı resmi mesai saatleri dahilinde ziyarete açıktır. Bahçesindeki ziyaretgah olarak kullanılan Şerefhanoğullarına ait Veli Şemsettin, Ziyaeddin Han, II.Şerefhan ve Üç Bacılar Türbeleri ile birlikte bir bütünlük arzetmektedir.

1589 tarihinde Bitlis hanlarından 5. Şerefhan tarafından yaptırılan İhlasiye Medresesi Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü hizmet binası olarak kullanılmaktadır.Tamamı kesme taşlardan yapılan eserin dört köşesi kulelerle desteklenmiştir. Plan, mimari ve süsleme özelikleri ile Bitlis’in en görkemli mimari yapılarından biridir.16'ıncı yüzyıl sonlarında İhlasiye Medresesinde tefsir, astronomi, mantık ve kelam dersleri okutulmuştur. Bahçesindeki ziyaretgah olarak kullanılan Şerefhanoğullarına ait Veli Şemsettin, Ziyaeddin Han, II.Şerefhan ve Üç Bacılar Türbeleri ile birlikte bir bütünlük arz etmektedir.Mesai saatlerinde ziyarete açıktır

Güzel tarihi bir mekân ama vakıflar il müdürlüğü yapılması yanlış bence. İsteyen gidip gezebiliyor o konuda bir sıkıntı yok lakin müzeye çevrilip halka açılsaydı daha yerinde olurdu.

Güzel, tarihi dokusu eşsiz ama bakımsız. İçerisi ofis olarak kullanılıyor ve içeri girmeye izin verilmedi. Böylesi tarihi bir mekan, hele ki Bitliste turistik mekan yokken, halka açılmalı, gerektiği özen gösterilmeli.

Bitlis şimdiye kadar gördüğüm en kötü yapılaşma içinde olan ve en kirli şehir. Şimdiye kadar Ardahan dan edirneye şırnaktan Trabzona gezmiş biriyim 81 ilden en az 40 ını görmüşümdür ama hayatımda bu kadar bakımsız bu kadar kötü bir şehir görmedim. Bu şehirde bir yapıyı tek gezmeye değer görüp gittim oda devlet dairesine çevrilmiş bunun için 1 puan kırdım.

Tarihi yeri ofis yapmış kullanıyorlar kendilerine başka ofis bulup tarihi rahat bıraksalar daha güzel olur.

Selçuklular zamanında, 1216 yılında yapılmış bu medrese, belki de Bitlis'in simgesi olacakken, Bitlis'te başka bina yokmuş ya da bina yapılacak yer yokmuş gibi, vakıflar müdürlüğünce ofis olarak kullanılıyor, muhteşem kapısından içeri girdiğinizde karşılaştığınız manzara sevimsiz bir makam odası, bu yüzden gezmek de mümkün olmuyor, umarım yakın zamanda bu yanlıştan dönülür